شهر سامرّا چهارمین شهر مقدس عراق است. تأسیس این شهر که در 124 کیلو مترى شمال بغداد و در سمت شرق رودخانه دجله قرار گرفته ،به سال 221 ه.باز مى گردد.در این سال محمد المعتصم بالله فرزند هارون الرشید پایتخت خلافت را از شهر بغداد به سامرا منتقل ساخت و تا سال 256 ه.هشت خلیفه از این شهر حکمرانى و خلافت نمودند.
سامرا طى مدت سه دهه پایتختى، توسعه فراوانى یافت و تعداد زیادى از کاخها و تفریح گاه ها و مساجد در این شهر ساخته شد. آنچه امروزه بر اهمیت این شهر مى افزاید،قرار داشتن بقعه پاک دو امام معصوم و برخى از افراد خانواده ایشان مى باشد.
حرم مطهر امام دهم حضرت على بن محمد الهادى علیهما السلام (تاریخ شهادت: سال 254 ه.) و امام یازدهم امام حسن بن على عسکرى علیهما السلام (تاریخ شهادت:260 ه.) قلب شهر امروزى را تشکیل مى دهد، این بقعه در دوران زندگانى دو امام علیهما السلام خانه مسکونى آنان بود،و پس از شهادت در آنجا دفن شده اند.
نخستین ساختمان بر مرقد مطهر این دو امام معصوم (ع) مربوط به قرن چهارم هجرى است که تاکنون همواره تجدید و ترمیم شده و توسعه یافته است.این حرم مطهر داراى گنبدى است که یکى از بزرگترین گنبدها در جهان اسلام است. ،محیط این گنبد طلایى عظیم 68 متر است. در دو سمت این گنبد دو گلدسته طلایى زیبا قرار دارد که هر یک داراى 36 متر طول است.
گنبد قبلی که توسط تروریست های تکفیری منهدم شد در سال 1200 ه. ساخته و پس از انفجار ، گنبد باشکوهی تجدید بنا گردیده است .
درون ضریح ، آرامگاه دو امام معصوم و «حکیمه خاتون»دختر حضرت جواد(ع) و عمه امام عسکری(ع) و دیگرى «نرگس خاتون»همسر امام حسن عسکری علیه السلام و مادر امام زمان (ع) است.
در زاویه شمال غربى صحن مطهر،مجموعه اى متشکل از صحن و ایوان و مسجدى بزرگ قرار دارد که به«مجموعه غیبت»مشهور است. در زیر این مجموعه زیر زمینى است که به«سرداب غیبت»شهرت دارد و نیز این مجموعه بخشى از خانه مسکونی امام عسکری(ع) بوده است که در این زیرزمین به عبادت مى پرداخته و پس از او محل اقامت امام زمان علیه السلام بوده است. این محل از دیر باز مورد توجه شیعه بوده است و از آن جهت که عبادت گاه سه امام بوده، از قداست و احترام ویژه اى برخوردار است.
